Συνέντευξη του Ναπολέοντα Μαραβέγια
Ο Ναπολέων Ν. Μαραβέγιας γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά. Πήρε Πτυχίο από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στη Γαλλία, στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ, απ’ όπου απέκτησε D.E.A. και Doctorat d’ Etat (1983) με Άριστα. Έχει κληθεί να διδάξει σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης όπως, της Γκρενόμπλ, της Οξφόρδης, του Παρισιού, του Μονπελιέ, της Βαλένθιας και της Βουδαπέστης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Το 2001 τιμήθηκε με τη Λεγεώνα της Τιμής από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας για την προσφορά του στην Επιστήμη. Διετέλεσε επίσης Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης στην Υπηρεσιακή Κυβέρνηση που συγκροτήθηκε το 2012 από μη Πολιτικά Πρόσωπα κοινής αποδοχής. Από το 2013 είναι μέλος της πενταμελούς Επιστημονικής Επιτροπής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή των Ελλήνων. Από το 2019 είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής «Ελλάδα 2021» για την υλοποίηση δράσεων ή εκδηλώσεων στο πλαίσιο της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.
Έχοντας πολύ καλή γνώση της ιστορίας και παρατηρώντας τη σύγχρονη Ελλάδα, πιστεύετε ότι επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος; κι αν ναι ποια είναι;
Παρότι συνηθίζουμε να λέμε ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, είναι γεγονός ότι η δράση των κοινωνιών και των προσώπων δεν μπορεί να είναι η ίδια σε κάθε ιστορική εποχή γιατί τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές μπορεί να διακρίνει κανείς ορισμένα σταθερά χαρακτηριστικά σε κάθε λαό στην μεγάλη ιστορική περίοδο. Στην περίπτωση του Ελληνικού λαού μπορούμε να πούμε ότι έχει την τάση να διχάζεται, ίσως ευκολότερα από άλλους λαούς και να ακολουθεί τα διχαστικά κηρύγματα των ηγετών κάθε εποχής. Ίσως αυτό να είναι συνέπεια της αργοπορημένης έλευσης της νεωτερικότητας και συνεπώς της κυριαρχίας του ορθού λόγου στη χώρα μας, όπως εξάλλου και στις άλλες χώρες της Μεσογείου σε σύγκριση με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Κύριε Καθηγητά, σε τι συνίσταται η επιτυχία της Ελληνικής Επανάστασης;
Η επιτυχία της Ελληνικής Επανάστασης μπορεί να αποδοθεί σε τέσσερις αλληλοσυνδεμένους βασικούς παράγοντες: α) στην παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας β) στην διαδεδομένη πίστη ότι μπορούν οι Έλληνες να ξαναφτιάξουν την ένδοξη Ελλάδα της Αρχαιότητας γ) στον συνδυασμό του ιδιοτελούς συμφέροντος των μεγάλων δυνάμεων, λόγω της γεωγραφικής θέσης μας και του ανιδιοτελούς ενδιαφέροντος των Φιλελλήνων, λόγω του λαμπρού παρελθόντος των προγόνων μας και δ) στην επίδραση των δύο ιδεολογικών παραγόντων, αφενός του Διαφωτισμού της Δύσης και αφετέρου της Ορθόδοξης Πίστης της Ανατολής.
Η Ελλάδα τότε ήταν ένα προτεκτοράτο το οποίο ο κάθε σύμμαχος χρησιμοποιούσε για τα δικά του συμφέροντα. Γνωρίζοντας σήμερα την δύναμή μας τόσο σε ενεργειακό πλούτο, γεωπολιτική θέση και άλλα, πως θα μπορούσαμε να το εκμεταλλευτούμε εμείς και να μην είμαστε παιχνίδι στα χέρια άλλων;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα μας, παρότι έχασε το 1/3 του εισοδήματός της λόγω της πρόσφατης περιπέτειας της οικονομικής κρίσης και της σημερινής πανδημίας, βρίσκεται σήμερα στις τριάντα πιο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου σε όλες σχεδόν τους δείκτες ευημερίας. Διαθέτουμε ενεργειακό πλούτο σε ήλιο και αέρα και προφανή στρατηγική γεωπολιτική θέση. Όμως, συμβαίνει να έχουμε «αρπακτικούς γείτονες» και να χρειάζεται όχι μόνο να «αιμορραγούμε» για μεγάλες αμυντικές δαπάνες, αλλά και να αναζητούμε αξιόπιστους και ισχυρούς συμμάχους για να προστατεύσουμε την εθνική μας υπόσταση. Είναι έτσι πολύ δύσκολο οι ηγέτες μας να ακολουθήσουν πιο «αδέσμευτη» εξωτερική πολιτική χωρίς να βλάψουν τα εθνικά μας συμφέροντα.
Διακόσια χρόνια μετά, οι γείτονές μας αναβιώνουν το όραμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πως ερμηνεύετε τις προκλήσεις της γείτονος;
Είναι γεγονός ότι η γειτονική μας χώρα τα τελευταία 20 χρόνια έχει αναπτυχθεί οικονομικά δημογραφικά και πολύ περισσότερο από ότι η Χώρα μας. Στις αρχές του αιώνα μας, το ΑΕΠ της Τουρκίας ήταν διπλάσιο από αυτό της Ελλάδας και σήμερα είναι τετραπλάσιο. Ο πληθυσμός της γείτονος έφθασε σήμερα τα 85 εκατ. και ο δικός μας δεν είναι ούτε 11 εκατ. Προφανώς η Τουρκία νοιώθει ότι είναι ισχυρή και κυρίως εμφανίζεται διεθνώς ισχυρότερη από όσο πραγματικά είναι. Ο ηγέτης της γείτονος φαίνεται ότι θέλει να ξεπεράσει τον «πατέρα» της σύγχρονης Τουρκίας τον Κεμάλ Ατατούρκ και επιθυμεί εμφανώς αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης προκειμένου να επιβεβαιώσει το μεγαλείο του σε σχέση με τον Κεμάλ. Η Χώρα μας συνεπώς χρειάζεται επαγρύπνηση και ισχυρές συμμαχίες .
Ο ρόλος των γυναικών στον Αγώνα ήταν απλά σημαντικός ή και καθοριστικός;
Ο ρόλος των γυναικών στον Αγώνα του 21 ήταν πραγματικά καθοριστικός, αν σκεφτεί κανείς τη θέση της γυναίκας την εποχή εκείνη. Δεν ήταν μόνο οι ηρωικές μορφές που ξεχώρισαν, όπως η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους, αλλά κυρίως ήταν οι ανώνυμες γυναίκες που εμψύχωναν ως μητέρες και σύζυγοι τους πολεμιστές της Επανάστασης. Ήταν οι Ελληνίδες που είχαν ενστερνισθεί το πάθος για την ελευθερία και το όνειρο της δημιουργίας της νέας Ελλάδας πάνω στα ερείπια των αρχαίων μνημείων. Αυτό το πάθος τους ήταν καθοριστικό για την διαπαιδαγώγηση των νέων και την ενστάλαξη στις ψυχές των παιδιών τους των ιδεωδών της ελευθερίας και της αγωνιστικής διεκδίκησης της τιμής και της αξιοπρέπειας των υπόδουλων Ελλήνων.
Διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η χώρα μας περνά σήμερα δύσκολες ώρες από έναν άλλο ύπουλο εχθρό, τον κορονοϊό. Με αυτό σαν βάση, ο εορτασμός προσλαμβάνει μια ξεχωριστή διάσταση;
Η χώρα μας δεν πρόλαβε να βγει από την τρομερή περιπέτεια της οικονομικής κρίσης και αμέσως άρχισε να αντιμετωπίζει έναν εξαιρετικά ύπουλο εχθρό και να ζει έναν ιδιότυπο πόλεμο. Η χώρα μας παλεύει με επιτυχία και με δύσκολους όρους. Όχι μόνο γιατί η οικονομία της εξαρτάται σημαντικά από δραστηριότητες που απαιτούν ανθρώπινη παρουσία (τουρισμός, εστίαση, διασκέδαση κλπ), αλλά και γιατί ,ταυτόχρονα, δεν διαθέτει ανεξάντλητους πόρους, λόγω της προηγούμενης οικονομικής κρίσης. Το χειρότερο είναι ότι συμπίπτει με τον εορτασμό της 200ης επετείου της μεγαλειώδους Επανάστασης του 1821 και δυστυχώς δεν επιτρέπει οι εκδηλώσεις να έχουν την λαμπρότητα που απαιτεί αυτή η επέτειος. Παρόμοιες και ακόμη χειρότερες ήταν οι συνθήκες και στην 100η επέτειο δηλ. το 1921, όταν η χώρα πολεμούσε στη Μ. Ασία λίγο πριν από την καταστροφή του 1922.
Ο εορτασμός σήμερα παρά τις δυσκολίες, πρέπει να προσλάβει και ένα χαρακτήρα εξύμνησης της ανθεκτικότητας του έθνους τόσο στον ξεσηκωμό του 21, όσο και στη διάρκεια των 200 ετών του ελεύθερου βίου της χώρας. Πράγματι το έθνος μας επέδειξε ανθεκτικότητα και πέτυχε την τελική νίκη σε όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισε από το 1821 μέχρι σήμερα. Παρά τις καταστροφές, τις πτωχεύσεις, του διχασμούς, τους εμφυλίους, η Ελλάδα άντεξε όλα αυτά τα χρόνια και βγήκε νικήτρια. Σήμερα η χώρα μας είναι ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μάλιστα στον πυρήνα της, στη ζώνη του Ευρώ και απολαμβάνει όλα τα οφέλη και τα προνόμια της συμμετοχής της στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Με ευρωπαϊκή οικονομική αλληλεγγύη και με πολιτική στήριξη στην προσπάθεια της θα ξεπεράσει και αυτή τη δυσκολία. Έχοντας μάθει από τα παθήματά της, ελπίζουμε ότι θα ακολουθήσει μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς τις σισύφειες παλινδρομήσεις του παρελθόντος.
