O ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Κυριακού μας μιλάει για όλα

Τα ταλέντα του πολλά! Ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής και πόσα ακόμα. Φέτος σκηνοθετεί μια από τις πιο πετυχημένες παραστάσεις του καλοκαιριού και εμείς θέλαμε πολύ να γνωρίσουμε τον άνθρωπο Κωνσταντίνο Κυραικού και την σκηνοθετική ματια του…

Σκηνοθέτης και μεταφραστής στις «Ανθισμένες Μανόλιες», μια παράσταση που σκίζει φέτος το καλοκαίρι. Τι είναι αυτό που την κάνει τόσο επιτυχημένη;

Οι «Ανθισμένες Μανόλιες» είναι ένα έργο με πανανθρώπινα μηνύματα και αποδίδεται από τον εξαμελή, καθ’ όλα γυναικείο, θίασο με πλήρη επίγνωση των ανθρώπινων συναισθημάτων, συμπεριφορών και καταστάσεων που γεννώνται και αναδύονται από την ίδια μας τη ζωή, μετατρέποντας την παράστασή μας σε μία πραγματική “φέτα ζωής”. Οι θεάτριες και οι θεατές αναγνωρίζουν στοιχεία από τα δικά τους χαρακτηριστικά, από την προσωπικότητά τους, από τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους, σαν να κοιτάζονται στον καθρέφτη! Γιατί η κάθε ηρωίδα τής παράστασης, αποτελείται από πολλά κομμάτια που ωστόσο δεν ταιριάζουν μονάχα σε ένα παζλ, αλλά που απαρτίζουν τον Άνθρωπο!

Πείτε μας γιατί να έρθει κάποιος να δει αυτήν την παράσταση;

Για την ανθρωπιά που εκπέμπει το έργο διαμέσου των ηρωίδων-γυναικών που εμφανίζονται επί σκηνής, αλλά και των ηρώων-ανδρών, οι οποίοι, ωσεί παρόντες, διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στη ζωή τους και την εξέλιξη του έργου. Επίσης, για την πρωτοφανή αισιοδοξία που διαπνέει το έργο· παρ’ ότι στο έργο ο θάνατος παίζει πρωτεύοντα ρόλο, εν τέλει η ζωή είναι αυτή που είναι η πρωταγωνίστρια, μιας και νικάει και -παραδόξως- έπεται του θανάτου στο έργο.

Παράλληλα ξεκινάει και η παράσταση «Νικηράτος… ο δρόμος για την Ελευθερία», στην οποία επίσης έχετε αναλάβει τη σκηνοθεσία, αλλά παίζετε κιόλας. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό το θεατρικό.

Με την Κατερίνα Μπιλάλη αποφασίσαμε, με τη THEARTES, τη νεοσύστατη Θεατρική Εταιρεία μας, να τιμήσουμε την 200^ή Επέτειο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, παρουσιάζοντας μία παράσταση βασισμένη στο εμβληματικό θεατρικό έργο Νικήρατος της Ευανθίας Καΐρη. Ένα μαχητικό έργο που έχει θεωρηθεί ορόσημο για τη νεοελληνική δραματουργία, καθώς ήταν το πρώτο τυπωμένο θεατρικό έργο που ασχολήθηκε με ήρωες ή γεγονότα του 1821 και το οποίο εκδόθηκε το 1826. Μολαταύτα, θεωρώντας ότι το έργο γράφτηκε “εν θερμώ” και δίχως να ληφθούν υπόψη κάποιες πληροφορίες που έχουμε σήμερα εν γνώσει μας, κάτι που ήταν αδύνατον για την Ευανθία, μιας και αυτές κυκλοφόρησαν αρκετά χρόνια μετά από τη συγγραφή του Νικήρατού της, επιδιώξαμε τη σύνδεση αυτού του γεγονότος με άλλες σημαντικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης, που παρότρυναν και εμψύχωσαν τους πολιορκημένους. Έτσι, το δραματικό γεγονός της Μάχης των Στύρων, η ιστορική Μάχη στο Κεφαλόβρυσο, η νικηφόρα Έξοδος στο Χάνι της Γραβιάς, η αδυναμία τροφοδότησης του Μεσολογγίου από τον Μιαούλη, η ηρωική θυσία του Διάκου, η Καταστροφή της Χίου και των Ψαρών, η Μάχη της Στυλίδας, συνυφαίνονται με την Προετοιμασία των Εξοδιτών και αναπαριστάνονται όχι ως άμεση επικαιρότητα, αλλά σαν έκθεση μνήμης και ιστορικής αλήθειας.

Τι αίσθηση θα μείνει στον θεατή φεύγοντας από αυτήν την παράσταση;

 Κατ’ αρχάς, να αποσαφηνίσω ότι δεν πρόκειται για ένα θεατρικό μνημόσυνο των γεγονότων, αλλά για ένα δραματικό πλάσιμο της Ιστορίας. Με αυτήν τη σκέψη επεξεργάστηκα το κείμενο, πάνω σε μια ιδέα της Κατερίνας. Στόχος και επιθυμία μας είναι, μέσω της συμβολικής ανασύστασης της ατμόσφαιρας του έργου, της συγκινησιακής φόρτισης, που προσδίδουν οι φαντασιακές σκηνές φρίκης και ηρωισμού, της συντριβής, του θρήνου και ο εφιάλτης, που συνοδεύονται και καθοδηγούνται από τη μουσική που ακούγεται ζωντανά, η παράσταση να μετατραπεί σε μια ενορατική σύλληψη, μια έμπνευση, μια ονειρική εικόνα που θα οδηγήσει το κοινό στην προσωπική μέθεξη και την ανάταση, και να λειτουργήσει εντέλει λυτρωτικά.

Λένε πως ένας σκηνοθέτης μπορεί να αναλάβει ένα μέτριο σενάριο και ηθοποιό και να βγάλει μια επιτυχία αλλά και το αντίθετο. Ισχύει κατά τη γνώμη σας;

 Είναι κάπως απόλυτο αυτό. Ο σκηνοθέτης δεν είναι Θεός, μπορεί ωστόσο να κάνει κάποια “μαγικά” ή/και “ταχυδακτυλουργικά” και να μετατρέψει ένα μέτριο θεατρικό έργο σε κάτι πολύ ενδιαφέρον, εντυπωσιακό και με άριστο αποτέλεσμα. Βέβαια, αν θεωρεί τον εαυτό του Θεό, τότε μπορεί να καταστρέψει ακόμα και ένα πολύ καλό έργο, πιστεύοντας ότι ο “εαυτός” του είναι πάνω από το κείμενο, πάνω από τον λόγο, πάνω απ’ όλα και απ’ όλους! Λάθος, κατά τη γνώμη μου! Το Θέατρο είναι ομαδικό παιχνίδι και η κάθε μία και ο κάθε ένας διαδραματίζει έναν εξίσου σημαντικό και χρήσιμο ρόλο στη γέννηση και το πλάσιμο μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας! Όσον αφορά στη “μετριότητα” του/της ηθοποιού, θα πρέπει να μού ορίσει κάποιος τι είναι μέτριο, τι είναι άρτιο, τι είναι κακό! Οι γνώμες είναι πάρα πολλές και, μάλιστα, διίστανται! Αυτό που μπορώ εγώ να πω είναι ότι, ένας σκηνοθέτης έχει τη δυνατότητα να πάρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα που δύναται να του δώσει ο/η ηθοποιός, το ερώτημα που τίθεται είναι αν έχει και την ικανότητα να το πράξει αυτό! Από την άλλη, είναι πολύ εύκολο ένας κακός σκηνοθέτης να “κλειδώσει” μία καλή ή έναν καλό ηθοποιό, με το παρουσιαζόμενο αποτέλεσμα επί σκηνής να είναι το χειρότερο δυνατό.

 Συνδυάζετε την ηθοποιία με τη σκηνοθεσία. Είναι συγκοινωνούντα δοχεία;

Θεωρώ πως είναι. Τουλάχιστον, αυτό ισχύει για εμένα. Ο σκηνοθέτης οφείλει να βλέπει τα πράγματα μέσα από τα μάτια και από τη μεριά του/της ηθοποιού. Να μπαίνει τόσο στον κάθε ρόλο του έργου που καλείται να διδάξει, όσο και στην ψυχοσύνθεση του/της ηθοποιού που διδάσκει. Δεν παίζονται όλοι οι ρόλοι το ίδιο από όλους τους ηθοποιούς, αυτό το ξέρουμε! Επομένως, ο σκηνοθέτης ως ένας άλλος ηθοποιός θα ήταν καλό να έχει την “ευελιξία” να παίζει όλους τους ρόλους με διαφορετικούς τρόπους, αναλόγως με το ποιον/ποια σκηνοθετεί.

Τι είναι αυτό που μπορεί να σας βγάλει εκτός ορίων και να μη θέλετε να συνεργαστείτε με κάποιον ηθοποιό σε μια παράστασή σας;

Η ασυνέπεια, η αργοπορία -έχω μεγάλο θέμα με τον χρόνο, δε μου αρέσει καθόλου να με “στήνουν”, όχι μόνο στο θέατρο αλλά και στη ζωή- και η έλλειψη σκηνικής ευφυίας.

Με ποια κριτήρια επιλέγετε ποια παράσταση θα σκηνοθετήσετε;

Με τα έργα που έχω σκηνοθετήσει ή σκοπεύω να σκηνοθετήσω στο άμεσο μέλλον -κατά κάποιον τρόπο- συναντηθήκαμε τυχαία. Έπεσε ο ένας επάνω στον άλλον και αποφασίσαμε να συνοδοιπορήσουμε.

Το θέατρο διανύει δύσκολες εποχές λόγω της πανδημίας, αλλά και των σοβαρών καταγγελιών που έγιναν πρόσφατα. Ποια είναι η γνώμη σας για όλα τα παραπάνω; Θα επιστρέψει στις καλές μέρες του;

Πάντα, μετά από ένα δύσκολο και δυσάρεστο συμβάν -η Ιστορία έχει αποδείξει ότι-, επέρχεται η κάθαρση, η εξομάλυνση και η ευημερία. Πιστεύω ότι αυτό θα συμβεί και στο Θέατρο -αλλά και στις Τέχνες εν γένει- ύστερα από αυτές τις δύσκολες συνθήκες μέσα στις οποίες ήταν αναγκασμένοι/-ες οι άνθρωποι του Θεάτρου να ζήσουν, να δημιουργήσουν και να εκφραστούν. Επίσης, μαζί με όλα τα παραπάνω, θέλω να ελπίζω ότι θα έρθει και η ευζωία στις τάξεις των καλλιτεχνών.

Τι σας δίνει χαρά;

 Τα πάντα· το πολύ και το λίγο, αρκεί να είναι αληθινό και ειλικρινές· η γενναιοδωρία, η καλοψυχία και η ανυστεροβουλία.

Τι σας κάνει να νιώθετε ασφάλεια;

 Το ότι έχω μία συνεργάτιδα, με την οποία συμπορευόμαστε πηγαίνοντας ένα βήμα παρά πέρα – και όχι παρά κάτω, όπως λέγεται λανθασμένα.

Ποια είναι τα επαγγελματικά σας όνειρα;

Ονειρεύομαι να εργάζομαι σε ένα υγιές θεατρικό-καλλιτεχνικό περιβάλλον, να συνδημιουργώ και να συνοδοιπορώ με καλλιτέχνες-ανθρώπους.

Με ποιους ηθοποιούς θα θέλατε πολύ να συνεργαστείτε και δεν έχει συμβεί ακόμα;

Με πολλές και με πολλούς… με όσες περισσότερες και όσους περισσότερους μού δοθεί η ευκαιρία… αρκεί να είναι Άνθρωποι!

Μπορεί η τέχνη να μας βοηθήσει στις δύσκολες εποχές που διανύουμε;

Η Τέχνη βοηθάει, ψυχαγωγεί, ηρεμεί, καλλιεργεί, παιδεύει και εκπαιδεύει… μακάρι να είχε την ικανότητα να μετατρέπει και κάποια “ανθρώπινα τέρατα” σε ανθρώπους… αναφέρομαι στους συζυγοκτόνους, γυναικοκτόνους, παιδοκτόνους -με μία λέξη τους ανθρωποκτόνους-, τους παιδεραστές, τους παιδοβιαστές και γενικούς τους βιαστές ψυχών και σωμάτων. Μην ξεχνάμε όμως και τους εν ψυχρώ δολοφόνους που ικανοποιούν τις κανιβαλικές ορέξεις τους, σκοτώνοντας αθώα ζώα.

Έχετε κάποια επαγγελματικά σχέδια για τον χειμώνα;

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, τη φθινοπωρινή περίοδο, θα ανεβάσουμε με την THEARTES, σε συνεργασία με τους ΜΠΟΥΦΟΝΟΥΣ, σε πρώτη πανελλήνια παρουσίαση την παράσταση «Νέα απ’ τον Θερβάντες», η οποία αποτελείται από τέσσερα κωμικά μονόπρακτα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Μία παραγωγή που έχει ήδη επιχορηγηθεί από το ΥΠ.ΠΟ.Α. και εκκρεμεί η παραστασιοποίησή της λόγω της πανδημίας.

Τι εύχεστε;

Εύχομαι να κατισχύσει η Ανθρωπιά έναντι της Απανθρωπιάς!

Τι αγαπάτε πιο πολύ στη ζωή σας;

Τον Άνθρωπο!