Η ενδοοικογενειακή βία μας αφορά όλους

Ήμουν παιδί όταν στις 2 το πρωί χτύπησε το κουδούνι του σπιτιού μας. Οι γονείς μου ανησύχησαν και η πρώτη αντίδραση ήταν να κοιτάξουν μέσα από το «ματάκι» της πόρτας, ποιός μπορεί να ήταν. Φάνηκε καθαρά το πρόσωπο της θείας μου, αλλά όχι όπως το γνωρίζαμε. Ήταν χτυπημένο και σκοτεινό.

Η θεία είχε φύγει κρυφά, μέσα στην νύχτα, για να γλιτώσει από τον τότε σύζυγό της. Την κρατήσαμε στο σπίτι μας μέχρι να μπορέσει να νιώθει ασφάλεια και να τακτοποιήσει όλες τις εκκρεμότητες της.

Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβω πως αυτό που είχε συμβεί τότε ήταν κάτι που συνέβαινε σε πολλά σπίτια, μόνο που δεν είχαν όλες οι γυναίκες το κουράγιο και την δύναμη να φύγουν.

Το 2018, μια τυχαία ανάρτηση στα προσωπικά μου κοινωνικά δίκτυα σχετικά με τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών, είχε σαν αντίκτυπο 10.400 κοινοποιήσεις, εκατοντάδες προσωπικά μηνύματα για «βοήθεια» και έγινε η αφορμή για την δημιουργία μιας διεθνούς καμπάνιας με τον τίτλο #dontacceptit.

Όσο περνούσε ο καιρός, έβλεπα πως το πρόβλημα ήταν μεγάλο, πολύ μεγαλύτερο από όσο μπορούσα τότε να φανταστώ. Ακόμα και πριν ξεκινήσει η καμπάνια, τα στοιχεία που είχαν τότε βγει στο φως ήταν κάτι παραπάνω από τρομακτικά. Το 80% των περιπτώσεων έδειχναν ως δράστη τον σύζυγο.

5.041 κλήσεις και 113 ηλεκτρονικά μηνύματα μέσα σε ένα χρόνο στην Τηλεφωνική Γραμμή SOS -15900 για γυναίκες θύματα βίας.

Το 80% των καταγγελιών που έγιναν από τα ίδια τα θύματα αφορούσαν σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Τα στοιχεία δυστυχώς έχουν αλλάξει, καθώς η ενδοοικογενειακή βία εκτοξεύθηκε στην περίοδο της καραντίνας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το 2021, περισσότερες από 570 γυναίκες έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. Εκείνη την χρονιά, είχαμε 17 γυναικοκτονίες. Και πριν τελειώσει το 2022, μετράμε ήδη αρκετές, με 3 από αυτές να συμβαίνουν με διαφορά ελάχιστων ωρών. Συχνά θεωρούμε ως βία την σωματική κακομεταχείριση αλλά η βία έχει πολλές μορφές.

Είναι λεκτική, συναισθηματική, οικονομική, σεξουαλική. Το μόνο εύκολο είναι να ξεστομίσεις την ατάκα «ας πάνε να πούνε αυτό που τους συμβαίνει, γιατί δεν πάνε;»

Γιατί δεν είναι εύκολο. Δεν είναι. Η κακοποίηση κρύβεται καλά κάτω από τίτλους σπουδών, καριέρες, ωραία ρούχα και άνετο cool-στυλ. Δεν είναι χαρακτηριστικό των γυναικών που «δεν έχουν στον ήλιο μοίρα».

Δεν αφορά τους οξύθυμους άνδρες που χρησιμοποιούν δικαιολογίες όπως η οικονομική ανασφάλεια, ή η κούραση. Είναι αρκετά πιο περίπλοκο, αλλά συμβαίνει δίπλα μας.

Οι χειριστικές σχέσεις είναι δυσβάσταχτες γιατί έχουν να κάνουν με τον «έλεγχο».

Πολλές φορές κρύβονται κάτω από μια λαμπερή εικόνα, κάτω από τίτλους σπουδών, πτυχία, κοινωνική καταξίωση. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν υπάρχει αγάπη πίσω από την κάθε πράξη βίας. Δεν υπάρχει έρωτας. Ο έρωτας, σου δίνει φτερά να πετάξεις, δεν σου δένει με αλυσίδες τα πόδια.

Τι πρέπει να κάνουμε ως κοινωνία λοιπόν; Να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας. Αγόρια και κορίτσια. Κορίτσια και αγόρια.

Να μην ντρεπόμαστε να τους μιλάμε, και να τους δίνουμε το έναυσμα να μας μιλούν και εκείνα ανοιχτά για ότι τους συμβαίνει. Να γίνουν περισσότερες οι εκδηλώσεις ενημέρωσης πάνω στο φαινόμενο. Να ενώσουν τις δυνάμεις τους όλοι οι οργανισμοί και να παλέψουν μαζί για την αντιμετώπιση του.

Πολλοί αναρωτιούνται γιατί να χρησιμοποιούμε τον όρο «γυναικοκτονία» και όχι απλώς «ανθρωποκτονία». Γιατί σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), ως «γυναικοκτονία» ορίζεται η δολοφονία γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους. Ο όρος, προέρχεται από την αγγλική λέξη “femicide” (γυναικοκτονία) και χρησιμοποιείται εκτενώς στη Λατινική Αμερική ως εργαλείο για την αντιμετώπιση της έντονης κλιμάκωσης των πολύ βίαιων δολοφονιών γυναικών και κοριτσιών.

Η θεία μου πήρε μια απόφαση που της έσωσε προφανώς την ζωή, και την οδήγησε στο να συναντήσει έναν καλό άντρα με τον οποίο έκανε μια υπέροχη οικογένεια.

Και μια ευχή: να ζήσουν όλες την ζωή που τους αξίζει και ονειρεύονται.