H Ελλάδα στο ρυθμό της τεχνητής νοημοσύνης
O κόσμος σήμερα ζει στον ρυθμό της επανάστασης που έχει φέρει η τεχνητή νοημοσύνη. Αποτελεί ένα από τα πιο επίκαιρα θέματα της εποχής μας, αφού αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την οικονομία, την παραγωγικότητα και την κοινωνία μας. Αν η ιστορία μας διδάσκει κάτι, τότε σίγουρα θα δούμε μια εκθετική αύξηση της χρήσης της, στην αγορά εργασίας, στην επαφή μας με το κράτος και σε όλες τις άλλες εκφάνσεις της ζωής μας.
Όλες οι χώρες παγκοσμίως αναγνωρίζουν την ανάγκη προσαρμογής και υιοθέτησης των τεράστιων αλλαγών που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, και πρόσφατα ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης έλαβε μια σημαντική απόφαση να συστήσει μία συμβουλευτική επιτροπή, που θα διαδραματίσει έναν κεντρικό ρόλο στην προετοιμασία της χώρας για τις βαθιές τομές που θα έρθουν. Η επιλογή για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι απλώς μια προσωρινή απόφαση. Ήδη κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID, η χώρα μας είχε δημιουργήσει σε συνεργασία με Έλληνες ερευνητές στα πανεπιστήμια USC και Wharton μια επιτυχημένη εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, την «Eva», που εντόπιζε ταξιδιώτες υψηλού κινδύνου που δεν εμφάνιζαν συμπτώματα – εντόπισε σχεδόν τους διπλάσιους σε σύγκριση με τον αριθμό που θα είχαμε βρει, βασιζόμενοι μόνο σε περιορισμούς και τυχαίες εξετάσεις.
Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα με δεδομένα της MacroPolo, το 11% των ερευνητών τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη προέρχονται από την Ελλάδα, κατατάσσοντας τη χώρα μας την 7η μεγαλύτερη πηγή ερευνητών στην Ευρώπη. Μιλάμε πλέον, για μια νέα πραγματικότητα που απαιτεί ενεργά μέτρα για να τροφοδοτήσουμε τη συνεχιζόμενη πρόοδο και ανάπτυξη της χώρας μας. Εδώ και μήνες ακούω πως η τεχνητή νοημοσύνη αφαιρεί θέσεις εργασίας. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που οδηγούν σε απώλεια θέσεων εργασίας, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ένας από αυτούς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του World Economic Forum πάνω από το 20% των επιχειρήσεων που θα υιοθετήσουν τη τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγηθούν σε προσλήψεις αντί απολύσεων, καθώς θα υπάρξουν ανάγκες για εξειδικευμένο προσωπικό. Αναπόφευκτα η χρήση των ρομπότ θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο σε επικίνδυνες και αυτοματοποιημένες δραστηριότητες, όμως η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει για να αναπτύξουμε τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε για να προσαρμοστούμε στο νέο εργασιακό τοπίο. Μια άλλη πλευρά προς διερεύνηση είναι η γεωπολιτική. Ο αγώνας κυριαρχίας της συγκεκριμένης τεχνολογίας εντείνει τις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις, καθώς οι χώρες επιδιώκουν να την αξιοποιήσουν για οικονομικό όφελος, τεχνολογική υπεροχή και επιρροή. Σήμερα η Ταιβάν αποτελεί τη κυρίαρχη χώρα στην παραγωγή υπολογιστών που χρησιμοποιούνται από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και αυτό της δίνει σημαντική δύναμη και επιρροή. Η παραγωγή του λογισμικού της τεχνητής νοημοσύνης είναι ακόμη ένα καυτό πολιτικό ζήτημα, και ο έλεγχος του είναι ακόμη πιο δύσκολος από τους υπολογιστές.
Οι κυβερνήσεις ψάχνουν να βρουν τη σωστή προσέγγιση για τον έλεγχο της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης και είναι σίγουρο πως θα δούμε διαφορετικούς κανονισμούς από χώρα σε χώρα. Σημαντικό θα είναι να μην θυσιαστεί η καινοτομία στο βωμό των κανονισμών. Είναι κρίσιμο να διασφαλίσουμε πως η πρόσβαση σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης δεν δημιουργεί πολίτες δύο ταχυτήτων και ανισότητες. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί μια ευκαιρία για χώρες των οποίων η ανάπτυξη υστερεί, για να κάνουν ένα τεχνολογικό άλμα και να υπερπηδήσουν τις προηγούμενες φάσεις της βιομηχανικής επανάστασης. Εδώ είναι απαραίτητη η συνεργασία που διασφαλίζει τη πρόσβαση σε πλατφόρμες και δεδομένα και βελτιώνει τη ζωή όλων.
Επίσης, έχουμε ακούσει βιβλικά σενάρια στα οποία οι έξυπνες μηχανές στρέφονται εναντίον μας και μας υποδουλώνουν ή μας εξαφανίζουν. Καταστάσεις τύπου Matrix… το μόνο που θα πω είναι «υπερβολές» που προέρχονται από άγνοια. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει συνείδηση, δεν είναι κακόβουλη και δεν θέλει να μας βλάψει. Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε την πραγματικότητα από την επιστημονική φαντασία. Από νομικής πλευράς, βρισκόμαστε μέσα σε μια ανεξερεύνητη ζούγκλα. Για παράδειγμα, θα μπορούσε μια πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης να θεωρηθεί εφευρέτης κάποιας καινοτομίας και όχι απλά το μέσο που χρησιμοποιήσαμε για να την ανακαλύψουμε; Σήμερα, δεν υπάρχει απάντηση γι’ αυτό. Επίσης, υπάρχει το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων όσον αφορά την εκπαίδευση της πλατφόρμας τεχνητής νοημοσύνης. Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί δεδομένα που της έχουμε δώσει για να δημιουργήσει νέα, πρωτότυπα αποτελέσματα, όπως και εμείς όταν με την έκθεση μας σε βιβλία, τέχνη ή μουσική, συνθέτουμε και δημιουργούμε. Νομίζω πως αντί να επικεντρωνόμαστε στον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη μαθαίνει, θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτό που παράγει.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια κρίσιμη τεχνολογία που μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της οικονομίας, στην ανάπτυξη της καινοτομίας και στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και της λειτουργίας του κράτους. Όμως, πολύ περισσότερο είναι μία ευκαιρία που θα μπορούσε να καταστήσει τη χώρα μας πρωταγωνιστή στη διεθνή σκηνή.
H ενεργή συμμετοχή μας σε αυτό το ταξίδι είναι κρίσιμη για την ασφάλεια, την ευημερία της χώρας μας, με πολλαπλά οφέλη τόσο στρατηγικά όσο και οικονομικά.
