Λέμε ΟΧΙ στη Βία κατά των Γυναικών

«Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών συνεχίζει αμείωτη σε κάθε ήπειρο, χώρα και πολιτισμό. Είναι ένα καταστροφικό τίμημα στη ζωή των γυναικών, στις οικογένειές τους, και στην κοινωνία στο σύνολό της. Οι περισσότερες κοινωνίες απαγορεύουν αυτή τη βία – και όμως η πραγματικότητα είναι ότι πολύ συχνά, καλύπτεται ή σιωπηρά συγχωρείται».
–Ban Ki-Moon, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ

Οι γυναίκες έπαιζαν πάντα κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, όχι μόνο γιατί κυοφορούν αλλά και για τους διαφορετικούς ρόλους που έχουν στην οικογένεια (π.χ. μητέρες, σύζυγοι) και στην κοινωνία (π.χ. συνεισφέρουν στην οικονομία). Παρόλα αυτά η ανισότητα των φύλων υπάρχει ακόμα σχεδόν σε κάθε κουλτούρα και αυτός είναι -άμεσα ή έμμεσα- ένας λόγος που οι γυναίκες χάνουν ευκαιρίες για εκπαίδευση ή εργασία. Δυστυχώς μερικές φορές οι άντρες είναι προσκολλημένοι σε παλιές αντιλήψεις (π.χ. ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι υπεύθυνες μόνο για τα παιδιά και τις δουλειές του σπιτιού), γι’ αυτό και συμπεριφέρονται βίαια όταν οι γυναίκες γίνονται ανεξάρτητες, διότι θεωρούν ότι δεν ανταποκρίνονται σωστά στις υποχρεώσεις τους.

Η βία κατά των γυναικών μπορεί να υπάρξει σε πολλές μορφές και σε διαφορετικά πλαίσια αναπαράγοντας έτσι τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, σε προσωπικό, επαγγελματικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Η βία πλήττει τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών/κοριτσιών που την υφίστανται και συμβαίνει ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και οικονομικής κατάστασης.

Η «βία κατά των γυναικών» σαν όρος περιλαμβάνει οποιαδήποτε πράξη βίας (ή την απειλή τέτοιας πράξης) που στηρίζεται στο φύλο (γυναίκα). Έχει ως αποτέλεσμα την σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική/ψυχολογική, λεκτική βία ή οικονομική εκμετάλλευση, καθώς και τον άμεσο ή έμμεσο εξαναγκασμό ή την στέρηση της ελευθερίας. Η βία κατά των γυναικών μπορεί να προκύψει είτε στην ιδιωτική είτε στη δημόσια ζωή.

Μορφές βIας μπορεI να εIναι:

Ενδοοικογενειακή βία
Η ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών ορίζεται κάθε είδους σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται από τον σύζυγο ή σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του. Δυο μορφές ενδοοικογενειακής βίας είναι:

• H οικονομική εκμετάλλευση. Για παράδειγμα, ο σύζυγος μπορεί να εκμεταλλεύεται τη περιουσία ή το μισθό της συζύγου για προσωπικό όφελος.
• Συναισθηματική βία. Για παράδειγμα ο σύζυγος μπορεί να μην είναι βίαιος σωματικά αλλά να μειώνει την γυναίκα σαν άνθρωπο, σύζυγο ή μητέρα.

Σεξουαλική παρενόχληση και βιασμός
Η σεξουαλική παρενόχληση είναι η εκάστοτε συμπεριφορά σεξουαλικού περιεχομένου, η οποία παραβιάζει την αξιοπρέπεια των γυναικών. Αυτή η μορφή βίας μπορεί να εμφανιστεί στο οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον αλλά και στον χώρο εργασίας. Τέτοιου είδους συμπεριφορά δημιουργεί ένα εχθρικό και ταπεινωτικό κλίμα για το άτομο.

Trafficking
Το trafficking είναι μια σύγχρονη μορφή δουλείας και βίας κατά των γυναικών κάθε ηλικίας. Ο επίσημος ορισμός διεθνώς προέρχεται από το «Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών για την Αποτροπή Καταστολή και τη Τιμωρία της Παράνομης διακίνησης Προσώπων με σκοπό τη Σεξουαλική και Οικονομική Εκμετάλλευση ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών». Είναι η παράνομη στρατολόγηση και μετακίνηση γυναικών μέσω απειλής, εξαναγκασμού, χρήσης βίας, απαγωγής ή εξαπάτησης. Στόχος είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση, η πορνεία, ή άλλες μορφές εξαναγκαστικής εργασίας.

Το προφίλ των κακοποιημένων γυναικών

• Παθητική συμπεριφορά. Παίρνουν την ευθύνη για τις βίαιες πράξεις του θύτη υπομένοντας τον εξευτελισμό και την προσβολή.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Συνήθως έχουν παραδοσιακές αντιλήψεις σε θέματα οικογένειας καθώς και για τα στερεότυπα του γυναικείου ρόλου.
• Ανασφάλεια και αναξιότητα. Δεν νιώθουν ικανές να αναλάβουν ευθύνες και να πάρουν πρωτοβουλίες φοβούμενες την αποτυχία. Επίσης, η οικονομική ανεξαρτησία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιο δύσκολο για μια γυναίκα που δεν δουλεύει να πάρει δραστικές αποφάσεις (π.χ. να χωρίσει από τον σύζυγο της).
• Ενοχές και αίσθημα αβοηθησίας. Θεωρούν πως εκείνες κάνουν κάτι λάθος και ευθύνονται οι ίδιες για την κακοποίησή τους, πιστεύοντας πως κανείς δε μπορεί να τους στηρίξει. Αυτή η κατάσταση ωθεί τη γυναίκα να ζει έναν διαρκή φόβο. Η ντροπή και η ενοχή που αισθάνονται τις αποτρέπει από το αναζητήσουν βοήθεια γιατί νιώθουν πως θα εκθέσουν την οικογένειά τους. Στην πραγματικότητα όμως, αυτή η επιθετική συμπεριφορά μεταβιβάζεται στις επόμενες γενιές (αν για παράδειγμα η οικογένεια αυτή έχει παιδιά), διδάσκοντας την ανοχή στους αυριανούς πολίτες. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαρκούς πίεσης οι γυναίκες υποφέρουν από πολλά ψυχοσωματικά συμπτώματα. Έχουν έντονες αντιδράσεις άγχους, κρίσεις πανικού, κατάθλιψη, ψυχοσωματικές ασθένειες, καθώς και προβλήματα στη σεξουαλική τους ζωή.

Γνωρίζατε ότι…

• Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα βιώσει σωματική βία, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο τρόπο θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της.
• Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο.
• Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
• Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία.
• 130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
• 2 εκατομμύρια κορίτσια ανά έτος κινδυνεύουν να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων.
• Το 40-50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.
• Το 55%-95% των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το πρόβλημα.
• Το κόστος της βίας κατά των γυναικών είναι εξαιρετικά υψηλό. Περιλαμβάνει το άμεσο κόστος των υπηρεσιών για τη θεραπεία και την υποστήριξη των κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους καθώς και την εκδίκαση των δραστών.