Εραλδική – Η ελίτ τέχνη των οικοσήμων
+1 Εραλδική – Η ελίτ τέχνη των οικοσήμων
Εραλδική – Η ελίτ τέχνη των οικοσήμων
Λίγο ως πολύ όλοι έχουμε περιπλανηθεί σε μεγάλες η μικρές πόλης του εξωτερικού αλλά και της Ελλάδος και δεν είναι λίγες φορές όπου το βλέμμα μαγνητίζεται από την εικόνα των μεσαιωνικών εμβλημάτων που δεσπόζουν σε κτίρια, μνημειακούς χώρους, Εκκλησίες Μουσεία και αλλού.
Η δύναμη των εμβλημάτων αυτών με τους υψηλούς συμβολισμούς, την ένταση των χρωμάτων, το μυστηριακό του χαρακτήρα τους, σαγηνεύουν το μυαλό και ταξιδεύουν τη σκέψη μας σε εποχές με πρίγκιπες και βασιλιάδες, ιππότες με λαμπερές πανοπλίες, σε πολύβουες αυλές ευγενών στη φεουδαρχική Ευρώπης σε όμορφες δεσποσύνες να στεφανώνουν τα όπλα των νικητών στις γκιόστρες κι άλλες παρόμοιες εικόνες ρομαντικού και ιπποτικού ιδεώδους.
Ποια όμως είναι η ιστορία των πανάρχαιων αυτών εμβλημάτων που ονομάζουμε Οικόσημα; Από που προήλθαν και ποια ήταν η χρήση τους; Ποια είναι η θέση τους στις μέρες μας;
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Η Εραλδική -μία λέξη με γαλλο-γερμανικές ρίζες- ή αλλιώς «Οικοσημολογία», είναι ο Επιστημονικός Κλάδος της Ιστορίας που έχει ως αντικείμενο τη μελέτη, την εξέλιξη, την ταυτοποίηση των θυρεών και των οικοσήμων από τα αρχαία χρόνια ως τις μέρες μας. Επιπλέον, αποτελεί μία εξειδικευμένη μορφής τέχνης που διέπεται από συγκεκριμένους ζωγραφικούς κανόνες, συγκεκριμένη ορολογία, ιδιαίτερη χρωματική παλέτα κι απαιτεί μία σειρά από υψηλές ζωγραφικές αρετές από τη μεριά του επίδοξου «εραλδικού καλλιτέχνη». Από τις απαρχές του ανθρώπινου γένους, ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τα σύμβολα, σε μία προσπάθεια να εξηγήσει τις πεποιθήσεις του, την κουλτούρα του κι εν γένει τον πολιτισμό και τη μοναδικότητα του. Αυτή η φυσική προσπάθεια για αυτοπροσδιορισμό, οδήγησε τα σύμβολα αυτά να συστηματοποιηθούν με τέτοιο τρόπο που να μπορούν να αντιπροσωπεύουνε τόσο ένα ξεχωριστό άτομο όσο ακόμα και μία ολόκληρη κοινωνία. Το «Σύστημα» δε της Εραλδικής ως επιστήμη και ως τέχνη όπως το γνωρίζουμε σήμερα εξελίχθηκε συστηματικά κατά τη διάρκεια του 12ου αιώνα.
Βασικό στοιχείο στην εξέλιξη των οικοσήμων αποτέλεσε το πεδίο της μάχης και η ανάγκη για διάκριση – αναγνώριση των εχθρών από τους φίλους. Βρισκόμαστε άλλωστε σε μία εποχή όπου δεν υπήρχε η έννοια ενός τακτικά οργανωμένου στρατού όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Έτσι λοιπόν στους πολεμικούς αγώνες, όπου οι στρατοί συγκρούονταν σώμα με σώμα σε ένα ξέφρενο στροβίλισμα αιματοχυσίας και θανάτου, με τις πανοπλίες να καλύπτουν σταδιακά ολόκληρο το σώμα και το κεφάλι του μαχητή, η ανάγκη αναγνώρισης έγινε επιτακτικότερη από ποτέ. Η λύση του προβλήματος ήταν απλή κι αποτελεσματική: Έντονα χρωματιστά κοντράστ κάλυψαν τις μεγάλες επιφάνειες του εξοπλισμού του πολεμιστή, με επίκεντρο την ασπίδα του.
Από το μεσαίωνα έως τις μέρες μας η Εραλδική υμνήθηκε, παρεξηγήθηκε, κυνηγήθηκε, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης, όπου ο λαός στράφηκε εναντίον των οικοσήμων, καταστρέφοντας τα ως αντιπροσωπευτικά σύμβολα καταπίεσης της αριστοκρατίας. Στην πραγματικότητα το 1790 τα 2/3 τρία των οικοσήμων της Γαλλίας δεν αποτελούσαν οικόσημα ευγενών.
Μετά από μία περίοδο πτώσης μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων, υπάρχει πλέον ξανά ένα αυξημένο ενδιαφέρον για τα Οικόσημα. Στις μέρες μας η Εραλδική ανθεί και πάλι σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς μελετάται συστηματικά σε επιστημονικά πλαίσιο ενώ, οι καλλιτέχνες που εξειδικεύονται επαγγελματικά στο είδους της τέχνης αυτής θεωρούνται συνεχιστές μίας μακραίωνης ζωγραφικής παράδοσης που μετράει περισσότερο από 900 χρόνια ιστορίας. Στις μέρες μας τα οικόσημα χρησιμοποιούνται και πάλι ως ένα είδος κοινωνικού status, αναγνώρισης, κύρους και φερεγγυότητας. Βιομηχανικές Εταιρείες, Στρατός, Υγειονομικά Ιδρύματα, Σχολεία και Πανεπιστήμια, Εκκλησιαστικές Αρχές, Αθλητικές ομάδες Βιβλιοθήκες, είναι μόνο λίγοι από τους φορείς που τα χρησιμοποιούν εκτεταμένα. Ταυτόχρονα εκατοντάδες ιδιωτικά – εξολοκλήρου νέα οικόσημα δημιουργούνται και καταγράφονται κάθε χρόνο. Οι ιδιοκτήτες τους είτε για προσωπικούς – οικογενειακούς, είτε επαγγελματικούς λόγους, αποφασίζουν να αποκτήσουν ένα τέτοιο ιδιαίτερο έργο τέχνης διατηρώντας μέσα από αυτό, μία ζωντανή οικογενειακή παράδοση- μία ταυτότητα μέσα στο χρόνο.
Η εραλδική τέχνη είναι μία μοναδική πραγματικά τέχνη και μία μοναδική επιστήμη, που ακόμα και στον αιώνα στον οποίο πορευόμαστε καταφέρνει να διατηρείται όχι ως ένα πεπαλαιωμένο μουσειακό είδος τέχνης, απευθυνόμενο σε σκονισμένους ιστορικούς και εκκεντρικούς μελετητές, αλλά αποτελεί ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ζωντανό οργανισμό που αναπτύσσεται μεγαλώνει, ανανεώνοντας συνεχώς τη φύση του και συμβαδίζοντας συνεχώς με τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.
